Na zijn opleiding en snelle doorgroei binnen de Reichsarbeitsdienst volgt een periode van voorbereiding op de start van de Tweede Wereldoorlog. In deze blog een korte toelichting op de structuur van de RAD en de plekken waar Günter zich bevond een paar maanden voor de inval in Polen op 1 september 1939.
Verder aandacht voor: 'Of toch niet?!' was hij er nou wel of niet...?, 'Update zoektocht' en 'Interessante links'.
Ik hoor graag van u!
Structuur RAD
De Reichsarbeitsdienst bestond uit twee hoofdafdelingen:
de 'Reichsarbeitsdienst Männer' (RAD/M) voor mannen
de 'Reichsarbeitdienst der weiblichen Jugend' (RAD/wJ) voor jonge vrouwen
De Reichsarbeitsdienst bestond uit veertig districten ('Arbeitsgau'). Elk district stond onder leiding van een officier met staf en een 'Wachkompanie'. Ieder district was onderverdeeld in zes tot acht 'Arbeitsgruppen' (RAD-gruppe) van 1200 tot 1800 man. Deze groepen waren onderverdeeld in afdelingen. De mannen werden voorzien van een spade en een fiets. Het logo van de Reichsarbeitsdienst had de vorm van een omhoog gerichte spade en was aangebracht op alle uniformen.
Günter was vooral werkzaam binnen het District Niederschlesien, RAD-gruppen 101-107. De afdelingen zelf bestonden uit ca. 120-180 man.
RAD 6/101 Wolfau
Voor zijn benoeming tot Feldmeister werd Günter al ingedeeld bij 6/101 Wolfau (Wilków). Deze RAD-afdeling viel onder RAD-Gruppe 101 Glogau/Glogów waar de staf was gevestigd. Andere afdelingen die hieronder vielen:
RAD-Gruppe 101 Glogau
RAD-Abt. 1/101 "Hochmeister Conrad von Erlichshausen" Seehagen Hammer/Kreis Glogau
RAD-Abt. 2/101 Fraustadt/Grenzmark
RAD-Abt. 3/101 Carolath
RAD-Abt. 4/101 Schlesiersee
RAD-Abt. 6/101 Wolfau Begin 20ste eeuw woonden er ruim 23.000 inwoners in Glogau. In 1939 waren dat er ruim 33.000. De Joodse inwoners waren toen zo goed als verdwenen, gevlucht of gedeporteerd.
Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog werd deze stad door de Sovjetlegers zo goed als geheel verwoest in februari 1945. De bevolking verdween en later namen Polen hun plaats in (zie Verdrijving van Duitsers na de Tweede Wereldoorlog).
Tot in de jaren negentig lag in de binnenstad een puin-ruïne met twee half ingestorte kerken. Deze gebouwen zijn gedeeltelijk gerestaureerd met subsidies uit Duitsland. Bij het geheel herstelde raadhuis is een historische straatwand opgericht die laat zien wat er verdwenen is. Het vooroorlogse bevolkingsaantal werd na de oorlog niet meer bereikt.
Bij binnenkomst kreeg Günter de rol van Zugführer (F3) toebedeeld.
Het woord 'Zug' heeft hier de betekenis van een afdeling of peloton. Hij moest de dagelijkse leiding geven aan de manschappen binnen die eenheid. Op zijn beurt moest hij weer verantwoording afleggen aan zijn meerdere, de Truppenführer. Deze was verantwoordelijk voor meerdere afdelingen. Voor de rang van Zugführer moest Günter minimaal onderofficier zijn. In mijn vorige blog schreef ik al dat hij Obertruppführer was, wat gelijk stond aan een onderofficier. En dan gaat het ineens snel...
Over RAD 6/101 Wolfau is niet veel informatie te vinden. Hieronder het onderkomen van Günter waar hij met andere RAD-medewerkers was ondergebracht.
Onderstaande foto zijn mogelijk RAD-medewerkers van Günter geweest, in de periode dat hij daar in de rol van Feldmeister diende.
Uit welke functies/rangen was een RAD-afdeling opgebouwd? U een idee?
Günter blijft tot 12 oktober 1938 verbonden aan RAD-afdeling 6/101 Wolfau, waarna hij wordt overgeplaatst naar RAD-gruppe 104.
RAD-Gruppe 104 Niesky
De inzet bij deze RAD-gruppe lijkt op 17 mei 1939 op te houden, vlak voor de inval met Polen. Deze bestond op zijn beurt ook weer uit meerdere afdelingen.
RAD-Gruppe 104 Niesky
RAD-Abt. 1/104 Görlitz
RAD-Abt. 2/104 Lauban
RAD-Abt. 3/104 Neudorf
RAD-Abt. 4/104 Gr.-Radisch - Deutscheck/Kreis Glogau
RAD-Abt. 6/104 Lodenau
RAD-Abt. 7/104 Muskau, siehe auch RKT Büttner, Manfred (LW)
RAD-Abt. 8/104 Bogendorf-ZibelleUit het dossier lijkt het erop dat Günter in eerste instantie aan de staf van Niesky is toegevoegd. Op regel 21 - van 7 tot 31 november 1938 - staat er vrij vertaald: 'Nieuwe faciliteit van Görlitz, Persoonsdossier 13e Divsie'. Wat dit betekent, is mij nog niet duidelijk.
Vanaf 1 februari 1939 komt Günter bij RAD-afdeling 6/103 Schreiberhau-Scheundelwiesen terecht als Zugführer (2). Oftewel:
RAD-Gruppe 103 Hirschberg/Cunnersdorf
RAD-Abt. 1/103 Hirschberg-Hartau - Leopoldsbaude/Kreis Hirschberg
RAD-Abt. 1/103 Leopoldsbaude
RAD-Abt. 2/103 Schmiedeberg /Rsg.- Lisse/Kreis Fraustadt
RAD-Abt. A. 3/103 "Ritter von Schönerer", Pfaffendorf i. Rsgb.
RAD-Abt. 4/103 Karlsthal 1940 (Böhmerwald-Karlsthal)-Karlsthal/Kreis Hirschberg und Bolkenhain/Kreis Jauer
RAD-Abt. 5/103 Liebau
RAD-Abt. 6/103 Schreiberhau-Scheundelwiesen
RAD-Abt. 7/103 LandeshutHier lijkt hij nog 2 à 3 maanden leiding te geven aan deze afdeling.
Daarna wordt het verwarrend met de data. Vanaf 17-5 1939 is hij weer bij Görlitz en op 1-4-1939 een verhuizing richting Liegnitz. Wie weet komen we daar op een of andere manier nog achter ...
Of toch niet?!
Om het nog verwarrender te maken staat er in het dossier van Günter nog iets opvallends:
Hoe ik dit moet interpreteren weet ik nog niet. Het staat beschreven in zijn 'Politischer Werdegang'. Dit zou vrij vertaald betekenen dat de aantekeningen in zijn dossier vanaf regel 17 tot en met 25, vanaf 1 april 1938 - 1 april 1939, niet kloppen. Iemand enig idee ..?
Suggesties?
Update zoektocht
Wat nog te doen:
Afhankelijk van de maatregelen die het kabinet neemt, kan ik vrijdag 21 mei naar het Nationaal Archief om de CABR-dossiers van mijn grootmoeder en stiefopa in te zien. Fingers crossed!
Het boek lezen van Dorothee Schmitz-Köster over de dagelijkse gang van zaken binnen een Lebensborn Heim.
Heb een aantal tips over het uniform gekregen van een lezer uit Indonesië. Deze zal ik in mijn volgende blog verder toelichten.
Interessante links
Gezien in de media en tegengekomen tijdens mijn zoektocht :
Afgelopen weekend een inspirerend interview met Ivo Niehe gezien met de nu 101-jarige Benjamin Berell Ferencz, aanklager bij het Neurenbergproces.
Gelezen op de RTL nieuws app : Haye van der Heyden schrijft boek over NSB-verleden vader.
De ter dood veroordeelde SS’er Jacques Philippa hield zich 29 jaar verborgen op de zolder van zijn ouders om zo zijn straf te ontlopen. Op 11 april 1974 wordt hij toch gearresteerd en vastgezet. Bij het programma Op1 vertelt Diederik van Vleuten over de documentaire ‘De onzichtbare man’, die hij voor het programma Andere Tijden heeft gemaakt.
Het Spookleger: creatieve illusies tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Een beschrijving van de RAD met interessante foto's.
Duizelt het bij u ook met alle rangen en standen? Op WikiPedia staat een overzicht van rangen en insignes bij de RAD.
Nawoord
Een indrukwekkende week met veel media-aandacht voor de Tweede Wereldoorlog. Op elke zender was er wel een nieuwsitem over deze 'zwarte bladzijde' uit onze geschiedenis. Goed dat er aandacht aan wordt besteedt, want dit mag nooit meer gebeuren. Het interview met Benjamin Ferencz vond ik bijzonder.
Afgelopen week, op 1 mei was het ook precies een jaar geleden dat mijn moeder is overleden. Zij was degene die vragen bleef stellen over de herkomst van mijn vader. Helaas kan ik het niet meer met haar delen...
Laat me weten wat u vindt!