top of page

Lebensborn Kind nr. 70?

Günter heeft mijn grootmoeder in oktober 1940 zwanger gemaakt. In november werd hij op non-actief gezet zo bleek uit mijn vorige blog. Op een of andere manier is hij er in geslaagd om mijn grootmoeder in Heim Hochland te Steinhöring onder te brengen. De eerste kliniek die in 1936 is opgezet onder het Himmler's "Lebensborn" project. Dit wil ik verder met u onderzoeken...

Foto vlak na de geboorte in 'Heim Hochland'.


Gedachtengoed "Lebensborn"

Op internet valt hier behoorlijk wat over te vinden. Voor een uitgebreide toelichting, zie https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Lebensborn. Hieronder stukje achtergrond, deels overgenomen uit een brief, die ik deze week, van de Deutsches Rotes Kreuz ontving.


Tijdens het nationaalsocialistische tijdperk was Lebensborn e.V. een door de staat gesponsorde vereniging die werd gesteund door de SS, met als doel het geboortecijfer van "Arische" kinderen te verhogen op basis van de nationaalsocialistische rassenhygiëne en gezondheidsideologie. Dit moest worden bereikt door te voorkomen dat ongehuwde vrouwen en meisjes abortus zouden plegen door anonieme bevallingen aan te bieden en vervolgens de buitenechtelijke kinderen voor adoptie te regelen - bij voorkeur aan families van SS'ers.


Het eerste "Lebensborn" -huis werd gebouwd op het terrein van de Steinhöring-faciliteitengroep tijdens de nationaalsocialistische tijd. Het bestond van 1936 tot 1945. Het huis in Hochland maakte in die tijd deel uit van de racistische idealen van de nationaal-socialisten. De "Lebensborn"-huizen werden gebruikt om ervoor te zorgen dat vrouwen die als zuiver ras werden geclassificeerd en die ongehuwd zwanger werden, hun kind konden baren op een manier die voor het publiek was afgeschermd. De kinderen werden vervolgens opgegeven voor adoptie. Als adoptieouders kwamen alleen paren in aanmerking die Arisch waren en die trouwe nationaal-socialisten waren.


In de Duitse Lebensborn tehuizen werden tot het einde van de oorlog ongeveer 8.000 kinderen geboren. In Noorwegen, afhankelijk van de bron, tussen de 9.000 en 12.000. Veel kinderen hebben hun ouders nooit teruggevonden.


In 1938 gaf Himmler de opdracht aan SS soldaten om zoveel mogelijk kinderen te verwekken. Hij wilde miljoenen mensen met een arische achtergrond hebben. Himmler gaf ook mee, dat het het niet erg was, als een getrouwde SS'er ook bij een andere vrouw kind zou verwekken. Op een gegeven moment gaf Himmler het bevel aan SS'ers om in Nederland en Noorwegen zo veel mogelijk relaties aan te gaan met vrouwen die blond en blauwe ogen hadden.


Brief uit Heim Hochland Steinhöring.

Op 9 mei 1941 krijgt mijn grootmoeder een brief van ene Frau Selmer uit Heim Hochland op het woonadres in Vught. In deze brief (uit CABR-dossier) staat dat Feldmeister Günter Kneisler er op staat dat de kliniek in Steinhöring haar moet helpen:

Betr.: Ihre Heimaufnahme
Sehr geehrte Frau Weddepohl,
der Vater des von Ihnen Erwarteten Kindes, Feldmeister Günter Kneisler, hat mich gebeten, Ihnen helfend zur Seite zu stehen.

Selmer schrijft verder (vertaald vanuit Duits):

Om deze hulp zo snel mogelijk te kunnen realiseren, acht ik het het beste af te zien van een tijdrovende correspondentie en via een mondeling consult alles wat nodig is te verduidelijken. Daarom vraag ik u om de komende dagen naar München te komen. Vanaf hier zou uw opname kunnen plaatsvinden in het nabijgelegen Lebensborn-huis 'Hochland'. 

Als tegemoetkoming krijgt mijn grootmoeder RM 70,- reiskosten. Om haar te herkennen als ze aankomt vraagt Selmer om een foto van haarzelf op te sturen. Selmer schrijft verder:

Breng alstublieft alles wat u in handen heeft mee in de vorm van certificaten en officiële papieren. Neem a.u.b. al het wasgoed en kleding mee dat op het bijgevoegde informatieblad is vermeldt.

Daarnaast om te mogen reizen krijgt ze een verklaring van de ‘Befehlshabender Sicherheitspolizei und des SD für die besetzten niederl. Gebiete Aussenstelle Hertogenbosch’ d.d. 23 mei 1941. Ondertekend door een SS Hauptsturmführer:

Die niederl. Staatsangehörige Frau Margarete Weddepohl, wohnhaft in Hertogenbosch (Niederlande) reist nach München zur Aufnahme in ein SS-Heim. Es wird gebeten, Ihr ggfl. Schutz und Hilfe zu gewähren

Eind mei reist mijn grootmoeder hoogzwanger vanuit Vught af naar München (755 km). Daar opgehaald is zij vervoert naar 'Heim Hochland' in Steinhöring (42 km).


Geboorte Heim Hochland

Op 21 juni 1941 wordt het leven geschonken aan Lebensborn kind nummer 70, mijn vader Günter Hans Büller (later Schuling). Elk kind kreeg een nummer zag ik op internet: Lebensborn kind L6401 (zelf artikel openen in Google). Dus of 70 het nummer is weet ik niet zeker (missing puzzelstukje). In totaal zijn er 1.409 kinderen geboren in het eerste "Lebensborn" huis Heim Hochland in Steinhöring bij Ebersberg in Opper-Beieren.


Mijn grootmoeder verblijft hier met mijn vader tot 9 september 1941. Zij reist terug naar Vught met de baby op haar arm. Dat was overigens niet vanzelfsprekend zoals zij zelf heeft verklaard in het CABR-dossier. Zij is meerdere malen gevraagd om de baby achter te laten. Mogelijk was dit voor adoptie door SS-gezin of een andere reden.

Uit CABR-dossier: "Op verzoek van Kneisler kreeg de jongen de voornamen Günter Hans. Begin September 1941 ben ik uit genoemd ‘Heim’ weggegaan. Het kind nam ik mede ondanks dat er door de leiding van het ‘Heim’ op aangedrongen werd dat ik het kind daar zou achterlaten en zij voor zijn opvoeding zouden zorgen."

Ook is er een document waarop valt op te maken dat zij in eerste instantie 21 augustus terug zou gaan naar Nederland. Door ziekte van mijn grootmoeder is dat naar begin september verschoven. Hiervoor moesten een aantal administratieve handelingen verricht worden.

Contact Günter

Nadat mijn grootmoeder terug is gegaan naar Vught heeft zij ook geen Duitse soldaten meer binnen gelaten. Het contact met Günter lijkt daarna wat aan het verwateren, zo blijkt uit de briefwisselingen tussen mijn grootmoeder en Frau Selmer. Daaruit maak ik op dat ze geen direct contact meer heeft met Günter. Mijn grootmoeder verklaart:

"Alleen had ik nog wel tot kort na de geboorte van het kind correspondentie met hem. Daarna heb ik ook nimmer meer iets van hem gehoord."

Brieven tussen Günter en mijn grootmoeder heb ik niet kunnen vinden. De foto's en de brieven van Heim Hochland is nu nog het enige bewijs.


Ook verklaarde mijn grootmoeder dat Günter haar ten huwelijk heeft gevraagd, maar dat zij dat heeft geweigerd. De reden waarom is niet bekend en wanneer en hoe zij dit aan Günter kenbaar heeft gemaakt is niet duidelijk. Ondanks deze weigering beloofde Günter haar de volle verantwoording en kosten voor zijn rekening te nemen. Tot de geboorte verklaart mijn grootmoeder dat ze opzettelijk de correspondentie aangehouden heeft om zeker te zijn dat voor de geboorte gezorgd zou worden, waartoe zij de middelen niet had.


Op 14 december 1942 stuurt mijn grootmoeder een brief naar Heim Hochland. Zij krijgt antwoord van Selmer (vertaald vanuit Duits):

Briefje op briefhoofd Lebensborn e.B. aan mevrouw Margarethe Weddepohl te Vught d.d. 4.1.1943

Betreft: uw kind Günter Hans

Referentie: uw schijven van 14 december 42

Geachte mevrouw Weddepohl!

Hartelijk dank voor uw brief gedateerd 14e van de maand, evenals de foto's die naar mij zijn verzonden, die ik je teruggeef met uitzondering van een foto die ik heb toegevoegd aan de index van mijn kinderkaarten. Ik ben blij dat het kleintje zo'n mooie vooruitgang boekt en dat je zo trots op hem bent. Ik hoop dat je nog veel plezier zult beleven aan je kind.

Naar aanleiding van uw vraag of u na uw huwelijk nog op de alimentatie kunt rekenen, wil ik u graag informeren over het volgende:

Nadat het huwelijk is gesloten, kan uw toekomstige echtgenoot uw kind zijn naam geven. Hiervoor heb je mijn toestemmingsverklaring nodig. Het is daarom noodzakelijk dat u mij uw grote burgerlijke huwelijksakte opstuurt, die ik u terugstuur met de toestemmingsverklaring van de griffie van Steinhöring. Met deze twee documenten kunt u vervolgens de naamswijziging regelen bij de burgerlijke stand waarvoor het huwelijk is gesloten.

In dit geval blijft Lebensborn de voogd van uw kind en is de vader van het kind tot 16 jaar alimentatieplichtig.

Er bestaat echter ook de mogelijkheid van adoptie door uw toekomstige echtgenoot, die dan alle rechten en plichten jegens het kind overneemt. Mijn functie als voogd zou dan zijn komen te vervallen en ook de alimentatie zou ophouden te bestaan.

Ik zou u aanraden alleen de naamswijziging van het kind te laten doen en u te vragen mij te zijner tijd op de hoogte te stellen van het huwelijk, zodat ik de nodige maatregelen kan nemen.

Vandaag heb ik de vader van het kind op de hoogte gebracht van uw verzoek om de post via Lebensborn naar u door te sturen. Hij is nog steeds in het oosten. De laatste brief van hem was op 4 augustus hiereen.

Ik zal u het adres van mevrouw Senst hieronder geven:

Mevrouw Magda Senst
Wolfertsschwenden
üb-Memmingen/Allg.

Ik wens jou en de kleine het allerbeste in het nieuwe jaar en heet jullie bij mij welkom

Heil Hitler!

Het hoofd van de hoofdafdeling A.
i.A.: [handtekening]
Selmer

Tot augustus 1943 heeft mijn grootmoeder de correspondentie met Heim Hochland aangehouden. Volgens haar eigen verklaring om de alimentatie te beuren. In een van deze laatste brieven richting Selmer valt te lezen dat het geld moeizamer over de brug komt.

Helaas mag ik u geen foto's meer sturen. Heb je iets gehoord van Oberfeldmeister Kneisler? Ik helemaal niet. Ik ontving het onderhoudsgeld tot 20 mei 1943. Nu moet ik het geld ontvangen van 21 mei 1943 tot 20 augustus 1943, dus drie maanden. Kunt u ervoor zorgen dat dit in orde is? Ik heb het geld echt nodig. Hij is altijd te laat met betalen. Er is hier niet veel nieuws. Ik groet u van harte met H.H.

Mogelijk heeft dat te maken met haar aankondiging in de brief van 14 december 1942, dat zij van plan is te gaan trouwen. Zij ontving van genoemd Heim Hochland +f 25 per maand ter ondersteuning voor het onderhoud van het kind. Dit stopte op 4 augustus 1943, de dag dat mijn grootmoeder in het huwelijk trad met Franciscus Schuling.


Missing puzzelstukjes

  • Waarom helemaal naar Steinhöring? Was er er geen kliniek dichterbij?

  • Had Günter goede connecties binnen de SS, zodat zij naar een van de beste klinieken kon? Zoals Max Sollmann, Gregor Ebner, Heinrich Himmler (leiders Lebensborn)?

  • Ergens tussen nov 1940 en 10 april 1941 moet hij zijn achterstallige NSDAP contributie (september 1939 tot november 1940) hebben voldaan bij NSDAP kantoor te Hirschberg, alwaar hij ingeschreven stond aan de Stiftstrasse 2. Is dat te achterhalen?

  • Waar zijn de brieven die Günter gestuurd heeft naar Heim Hochland? En die mogelijk vervolgens weer zijn doorgestuurd naar mijn grootmoeder?

  • Wanneer heeft mijn grootmoeder Günter op de hoogte gebracht over haar zwangerschap? En hoe heeft ze dat bericht bij hem gekregen? Had zij een adres? Of ging dat via via?

  • Had Günter meer kinderen? Hij was niet getrouwd toen hij op non-actief was gezet.

  • Elk "Lebensborn-huis" schijnt zijn eigen "registratiekantoor" en een "politiebureau" te hebben gehad. Welke waren dat van Heim Hochland en wat is daar geadministreerd?

  • Zijn er nog medische gegevens van mijn grootmoeder of vader beschikbaar?

  • Waar kan ik het bewijs terughalen dat mijn vader is geadopteerd en waar is vastgelegd dat mijn grootmoeder geen alimentatie meer kreeg?

Nog veel vragen en aanknopingspunten...


Updates verzoeken

  • Op 4 maart mag ik de CABR dossiers van mijn grootmoeder en stiefopa zelf inzien!

  • Rode Kruis Duitsland heeft al gereageerd!!!! Ze hebben niets kunnen vinden over Günter of over mijn vader. Wel verwijzen ze me door naar het welbekende Bundesarchiv. Daar liggen dossiers over de Lebensborn klinieken. Dus dat is wel weer een verzoek waard.

  • Via MyAncestry ben ik benaderd door iemand die de hoogste DNA-matches met mij heeft. Het gaat om iemand uit Oost-Duitsland. Ben nog met diegene in gesprek of wij ergens ver familie van elkaar zijn. Toeval bestaat dat zijn/haar grootvader is opgegroeid in Finsterwalde (Brandenburg/Duitsland) en geboren is Grotzsch (now Poland). Laat Günter nou geboren zijn Brandenburg in 1910.


Links over Heim Hochland


Feiten gepubliceerd in kranten

  • 1 januari 1940: Het Lebensbornheim Hochland in Steinhöring biedt meer ruimte. Na de renovatie van het Lebensbornheim Hochland in Steinhöring biedt het nu plaats aan 50 in plaats van 30 moeders. Het aantal babybedjes is verhoogd van 55 naar 109.

  • 1940 München-Bogenhausen: Een kantoor van de "Lebensborn eV" bevindt zich aan de Cuvilliésstraße 22. De nabijheid van de “Mayor's Villa” aan de Ismaninger Strasse 95, die ook als “Lebensborn-kantoor” uit 1941 wordt gebruikt, is voordelig .

  • Rond 1940 Europa: In het "Duitse Rijk" (inclusief Oostenrijk) heeft "Lebensborn eV" negen "kraamhuizen" en twee "kindertehuizen" .Voor de geboorte van onwettige kinderen van Duitse bezettingstroepen opent “Lebensborn eV” in totaal twaalf “moederschapshuizen ” in België, Frankrijk, Luxemburg en Noorwegen .

  • 15. Januar 1940 Umzug der Lebensborn-Zentrale -München-Kreuzviertel: De geplande sloop van het Joodse gemeenschapscentrum aan de Herzog-Max-Straße 3-5 komt niet uit. De gebouwen worden vervolgens ter beschikking gesteld van het SS Main Race and Settlement Office. Als gevolg hiervan verplaatste het hoofdkantoor van Lebensborn e.V. het hoofdkantoor van Poschinger Straße 1 naar Herzog-Max-Straße 3-7.

  • Steinhöring - Op zondag 8 september 2013 vindt landelijk de dag van het open monument plaats. Het thema dit jaar is "Beyond the good and the beautiful - Onhandige monumenten?" De historische vereniging voor het district Ebersberg grijpt dit aan als een gelegenheid om het gebied Steinhöring te inspecteren, waar van 1936 tot 1945 het SS Lebensborn-huis »Hochland« was gevestigd, samen met de institutionele vereniging Betreuungszentrum Steinhöring en de Heimatverein Steinhöring. De tour beperkt zich niet tot de overblijfselen van een organisatie die voortkwam uit een diepzinnige raciale ideologie, maar breidt het bereik verder uit. Namelijk vanaf het jaar 1889, waarin op het betreffende gebied een bierkelder werd gebouwd, tot heden, waarin het historisch vervuilde pand een woonruimte biedt aan mensen met een handicap. Het locatiebezoek, onder leiding van de verenigingsvoorzitters Johann Preimesser en Bernhard Schäfer, waarvoor iedereen die in het verhaal geïnteresseerd is, wordt uitgenodigd, begint om 14.00 uur en duurt ongeveer anderhalf uur. Het ontmoetingspunt is in de werkplaatswinkel van het zorgcentrum Steinhöring (B 304, Münchener Straße 3) is kosteloos.


Boeiende week

Weer diverse tips en reacties gekregen van lezers. Ook een collega door mijn verhaal geïnspireerd om een zoektocht te starten naar de rol van zijn grootvader. Dat geeft mij weer de bevestiging dat het goed is dit mysterie verder uit te pluizen. Er is nog een hoop uit te zoeken, en puzzelstukje voor puzzelstukje wordt nu gelegd. Bedankt voor uw aandacht en laat weten wat u vindt.





165 weergaven2 opmerkingen

Recente blogposts

Alles weergeven
Post: Blog2 Post
bottom of page